Thân cây vuông

H

ôm vừa rồi, khi đo đường kính gốc một số cây rừng ngập mặn (cây Đâng, Trang) trồng hỗn giao theo hàng với cây Bần chua tại bãi bồi đê Hội Thống, cửa Hội, Nghi Xuân, Hà Tĩnh. Do thời điểm đo thủy triều đã lên (triều kiệt về đêm), ngập trên 30cm. Dùng thước đo chu vi gốc dưới sát mặt đất. Để chính xác nên mất khá nhiều thời gian, cả về vấn đề đo gốc (dưới nước), di chuyển dưới bùn sình lầy, nhiều khi giẫm phải Hà sun (bám vào viên gạch, đá, cọc tre...). Bước đi phải lựa, tránh giẫm phải Hà, chảy máu chân như chơi. Kinh nghiệm của người dân khi lội dưới rừng ngập mặn tránh giẫm phải Hà (đứt chân, chảy máu...) mình sẽ trao đổi vào một dịp khác.

Trong lúc đo, sao cây to thế, tôi hỏi?

Quay sang nhìn, khéo anh đo nhầm nhé, tôi nói tiếp.

Anh đo nhầm thật, đo phải cọc cố định cây. Bởi khi trồng cây ngập mặn thường dùng cọc cắm cố định cây, tùy nơi sóng to nhỏ mà dùng 1 đến 3 cọc để cắm. Khi đo không để tâm rất dễ nhầm sang cọc cố định cây nên câu hỏi: “SAO CÂY TO THẾ” là không phải không có cơ sở.

Một lúc sau, người đo người ghi chép lại phải bật cười trước không gian vắng lặng giữa rừng ngập mặn, cũng là thời điểm bụng đói và mệt. THÂN CÂY NÀY VUÔNG, anh nói. Tôi quay sang thấy anh đang hí hoáy, mò mẫm đo dưới nước. Do nước triều đang lên cao dần, để đo sát gốc cây, khi cúi đo mặt phải nghiêng không sẽ bị ướt. Bởi khoảng cách của cánh tay khi đo, từ mặt nước tới gốc cây dần bị thu hẹp lại. Hai anh em lại bật cười trước việc đo nhầm sang cọc cắm cây, chứ không phải gốc cây.

Đôi khi nếu không để ý đo nhầm sang rễ thở của cây Bần chua. Trong một nghiên cứu của nhóm (1), cây Bần chua 10 tháng tuổi bình quân có 63,1 ± 5,7 rễ thở/cây. Đối với cây Bần chua 5 năm tuổi, bình quân có 127,6 rễ thở/m² (khoảng 1,27 triệu rễ thở/ha), hàng năm có 25,5 ± 4,3 rễ thở/m²/năm mọc mới nhô lên khỏi mặt đất, tập trung vào tháng 8 - 12. Thời điểm nước triều dâng cao, ngập hết rễ thở của cây Bần chua. Trong khi rễ thở mọc rải khắp mặt đất, trong đó có những rễ mọc sát, cạnh gốc cây Trang, Đước vòi. Nên khó tránh khói việc đo nhầm trong hoàn cảnh đo dưới nước ngập triều.

Công việc đo đếm các chỉ tiêu sinh trưởng cây rừng ngập mặn có những đặc trưng riêng, không giống cây rừng vùng đồi núi, hay cây rừng vùng cát trắng, khô nóng các tỉnh miền Trung. Không hẳn chỉ đo các chỉ tiêu sinh trưởng (đường kính thân, đường kính gốc, chiều cao cây, đường kính tán...), bởi đặc thù của rừng ngập mặn dưới nước, ở vùng cửa sông ven biển, vùng sình lầy... nên việc di chuyển, đo đếm, chọn thời điểm tránh ngập triều cao, di chuyển phải lựa tránh giẫm phải Hà... không phải ai cũng được trải nghiệm và có những kỷ niệm vừa vui vừa buồn, đôi khi cả tủi nữa. Bởi những gì đã trải qua thì chính những người trong cuộc mới hiểu được. Nếu có dịp mình sẽ trao đổi về những vui, buồn, thậm chí cả tủi thân mà bản thân đã trải qua, không đơn giản bởi cuộc sống bon chen, nhộn nhịp nơi thị thành mà mình có thể quên được. Đó là những trải nghiệm về công việc, cuộc sống, đôi lúc xen kẽ giữa trách nhiệm, quyền lợi của nhóm thực hiện và cả tình cảm nữa.

Qua câu chuyện, mình muốn cóp nhặt vài trải nghiệm nho nhỏ, coi như viết bút ký. Cũng xin được mượn câu nói của cố tiến sĩ Alan Phan “không có trải nghiệm, tuổi trẻ không đáng một xu” (2) để tự nhủ cho chính mình rằng, những trải nghiệm là món quà vô giá mà không phải ai cũng có được. Bởi hoàn cảnh, cách trải nghiệm và cảm xúc trải nghiệm của mỗi người khác nhau. Có thể cùng hoàn cảnh (như ví dụ hai anh em cùng đo các chỉ tiêu sinh trưởng cây rừng ngập mặn) nhưng cảm nhận của mỗi người không hẳn đã giống nhau. Qua những lần trải nghiệm ấy, ta có thêm cái nhìn từ các góc độ khác nhau về thế giới quanh ta và trân trọng những gì mình trải qua, thâm chí cả đau thương, mất mát. “Trải nghiệm của bạn là của bạn, của riêng bạn, nó vĩnh viễn không bao giờ thuộc về ai nữa cả. Nó không thể bị mất đi, không thể bị cướp, không thể mua bán được, nó là vĩnh viễn và thuộc về duy nhất người trải qua nó. Đó chính là điểm đặc biệt của việc trải nghiệm” (2).

 ======================================================================

(1) http://irrd.gov.vn/vi/tin-tuc-su-kien/448-nghien-cuu-sinh-truong-va-kha-nang-cai-tao-dat-cua-rung-ban-chua-5-tuoi

(2) http://www.gocnhinalan.com/bai-cua-khach/khong-co-trai-nghiem-tuoi-tre-khong-dang-mot-xu.html