Ý thức tùy tiện...

Buổi sáng hôm nay trên đường đi làm như thường lệ. Khi đó bầu trời, mây đen kéo ngùn ngụt kèm theo tiếng sấm, thi thoảng có cả tia chớp, sét. Cơn mưa như trút, làm cho người dân tham gia giao thông nháo nhác như “gà con tìm mẹ sau mưa”. Mọi người lần lượt táp vào lề đường, kẻ mặc áo mưa, người táp vào quán ven đường mua áo mưa, người tìm chỗ trú. Giao thông hỗn loạn.

Bình thường (không mưa gió) giao thông đã nháo nhác, mạnh ai người nấy đi. Mưa xuống. Đường ngập (nhiều chỗ ngập). Phương tiện tham gia giao thông di chuyển khó khăn hơn. Bị hạn chế về tốc độ, đường nhiều ổ gà, mưa to... làm cho các phương tiện tham gia giao thông di chuyển chậm, nhiều chỗ ún, ú cục bộ. Dường như mọi người tham gia giao thông chẳng cảm thấy chút gì đó “bực dọc” khi phải di chuyển như “rùa bò”. Mất quá nhiều thời gian cho một cung đường ngắn. Phải chăng mọi người “cam chịu” cho thực trạng giao thông hàng ngày. Chẳng ai mảy may những bất cập trong tham gia giao thông, đặc biệt là “ý thức tham gia giao thông của người dân”

Khi “bò” gần đến nút giao thông Khuất Duy Tiến - Nguyễn Trãi, các phương tiện “bò” từng mét một. Tưởng có chuyện gì xảy ra? Giao thông tự nhiên ùn, ứ cục bộ, các làn đường đều kẹt kín các phương tiện tham gia: ô tô con, taxi, xe máy, thi thoảng có chú xe khách to vật và các tuyết bus. Các phương tiện nháo nhác. Ai cũng muốn vượt lên trước. Muốn đến nơi cần đến sớm nhất có thể để trách sự bế tắc của giao thông, sự bất cập của các công trình hạ tầng.

Dần dần cũng “bò” đường vào làn hầm chui Thanh Xuân. Càng đến gần càng thấy bực dọc về những con người, già có, trẻ có. Dân văn phòng có, người làm thuê có, người đi buôn có. Người mặc áo mưa có, người không mặc áo mưa có. Đường đi đã chật hẹp. Ấy vậy. Những con người “rất thiếu ý thức” táp vào 2 bên đường để trú mưa, để tránh cơn mưa như trút ngoài kia. Việc đứng hai bên như vậy, làm cho các phương tiện vốn dĩ đã chậm nay còn phải rất cẩn thận để bò qua đoạn hầm chui. Không biết những con người ấy đang nghĩ những gì? Chỗ đấy đâu phải để cho mọi người trú mưa. Đường thì hẹp, các phương tiện dồn và bò dần, làm cho phía sau ùn, ứ cả km. Mưa vẫn không ngừng trút xuống. Người người vẫn phải cố bò qua những chỗ như vậy và ai cũng chẳng mảy may chuyện những con người “thiếu ý thức” đứng trơ trơ ra như vậy. Người đứng, ngồi nói chuyện điện thoại hả hê. Trên các khuôn mặt chẳng có chút gì gọi là “tự trọng” cho hành động của mình. Như lẽ đương nhiên trong tham gia giao thông ở thủ đô văn minh - văn hiến - hiện đại.

Việc xây dựng công trình trên cao Hà Đông - Cát Linh có thể nói là một trong những điểm nhấn của thủ đô. Tuy nhiên, cơn mưa bất chợt cũng lột tả những góc khuất (điểm hạn chế) của công trình. Dưới gầm các nhà ga, hầm chui còn là điểm trú mưa của người dân khi cơn mưa bất chợt hoặc mưa như trút như buổi sáng nay. Việc người dân trú mưa dưới gầm các nhà ga, hầm chui mới thấy ý thức của người tham gia giao thông đến đâu. Dường như, mọi người đều mang các ý thức tùy tiện ở đâu đó áp dụng cho việc tham gia giao thông ở thủ đô này. Việc đi đứng hỗn lộn, chẳng ra thể thống gì. Người người tiến tới. Mạnh ai người nấy đi. Người đi người chiều, kẻ tạt ngang, cắt dọc. Và, vẻ hè cũng là cung đường quen thuộc cho mọi người có thể đi trên đó vô tư mỗi khi lòng đường chật kín các phương tiện.

Còn có những con người tham gia giao thông cứ như đường nhà mình. Đường đông. Các phương tiện nhích từng mét một. Ấy vậy. Thi thoảng chẳng thiếu những con người thích ta đây. Bóp còi inh ỏi. Dường như muốn thúc, giục mọi người đi mau hơn. Đi đường gặp những con người ấy làm tôi phát bực, muốn xuống nói, chửi cho mấy câu. Tuy nhiên, chẳng hay ho gì với những loại người như vậy. Bởi, nếu họ nhận thức, ý thức được thì đâu có những hành vi thiếu ý thức như vậy. Mọi người ai cũng muốn đi cho nhanh, thoáng, ai muốn bò làm gì. Nhưng tình hình chung, phải theo các phương tiện phía trước. Xe trước có đi được mình phía sau mới đi được. Đằng này, cứ bóp còi inh ỏi. Phải chăng, tham gia giao thông kiểu này chưa đủ mệt hay sao?

Cơn mưa trút xuống cũng lột tả những điểm nóng của ngập lụt. Mưa vừa mới trút xuống đã xuất hiện những điểm ngập (cống thoát nước không kịp, đôi khi bị tắc). Trên đường đi, bò qua hết đoạn này đến đoạn kia, đặc biệt là qua các điểm ngập trong buổi sáng nay (trên cung đường đi) như: Ngã tư Thái Thịnh - Tây Sơn, Ngã tư Chùa Bộc - Tây Sơn - Đại học Công Đoàn; đoạn đường Nguyễn Lương Bằng gần gã 5 Ô Chợ Dừa, đoạn Khâm Thiên gần gã tư Lê Duẩn - Khâm Thiên, sang cung đường Trần Hưng Đạo đoạn từ ngã ba Dã Tượng đến ngã ba Hạ Hồi. Ôi chao. Đi đường qua những điểm này mà phát chán, bực dọc cho việc thoát nước ở đây. Đường đã hẹp, 1/2 làn đường lại bị ngập, có chỗ ngập cả đoạn đường, vẻ hè cũng ngập. Người dân tham gia phải tránh đi đường khác, bò lên cả vẻ hè cũng không tránh khỏi việc xe chết máy do ngập nước. Đúng là chỉ có cơn mưa mới làm cho chúng ta biết những điểm ngập lụt, những yếu kém trong việc quy hoạch, kế hoạch, đặc biệt trong việc thiết kế tiêu thoát nước mỗi khi mùa mưa tới. Dường như năm nào cũng vậy. Mưa trút xuống. Đường ngập thành sông. Mọi người còn nhớ, gala cuối năm 2009, nghệ sĩ Tự Long - Xuân Bắc - Công Lý - Quốc Khánh diễn, hát bài “lụt từ ngã tư đường phố” phần nào lột tả hết những yếu kém trong công tác qui hoạch, thiết kế các công trình cơ sở hà tầng nội đô, đặc biệt trong việc thoát úng nước mỗi khi mùa mưa tới. “... Nhờ trời cứ mưa tràn nước, làm phố tôi nay ngập lụt/Khi lúc tàn tầm, người và xe nối nhau bơi trên đường/Nhìn cảnh toàn dân đua nhau bơi lội cứ như hội thi/Bà con phấn khởi nay phố mát hơn mọi khi...”. Ôi chao. Chẳng còn gì để nói nữa. Một ý thức giao thông trăm cái đầu ngao ngán.

Vậy vấn đề ở đây là gì? Ý thức tham gia giao thông của người dân rất kém? Ý thức tùy tiện. Và, dường như mọi người đều cam chịu trước thực trạng giao thông hỗn loạn ấy. Người quản lý, người qui hoạch, kế hoạch thì thiếu cái “tầm”, “tâm”, và “tài”. Tư duy nhiệm kỳ. Mạnh ai người nấy làm. Mỗi người khi đương chức đều muốn làm một cái gì để lại dấu ấn. Việc qui hoạch, kế hoạch chưa đúng, chưa phù hợp và giờ người dân phải gánh chịu hàng ngày. Ai là người đứng ra chịu trách nhiệm? Hay lại chỉ biết đổ lỗi cho nhau “lỗi cả hệ thống”. Việc nâng cao ý thức tham gia giao thông của người dân cũng như nhà quản lý, nhà qui hoạch, kế hoạch cần phải có những “cách tân suy nghĩ và hành động”. “Phải chấm dứt ngay niềm tin rằng bí quyết của phát triển kinh tế chỉ là quản lý tốt, phải nhớ rằng, chính sự cách tân mới là động lực đầu tiên và quan trọng nhất của phát triển. Điều quan trọng chính là con người và khả năng sáng tạo thế giới, nghĩa là thay đổi nó” [1]. Mới hy vọng được sự phát triển đúng nghĩa của thủ đô văn minh - văn hiến và hiện đại.

==========================================

[1] Claude Allègre (Đào Bá Cung dịch), 2013. Khoa học thách thức của thế kỷ 21. Nxb Tri thức. Hà Nội, tr 9.