Đi dân nhớ ở dân thương sức khỏe phi thường chị em thán phục

“Đi dân nhớ ở dân thương sức khỏe phi thường chị em thán phục”

D

ạo nọ có dịp đi cùng một ông quan huyện về địa phương. Sau khi xong công chuyện ngoài hiện trường, về nhà một cán bộ xã, khen “trông bác vẫn phong độ lắm”. Chắc khen xã giao. Rồi nói tiếp “đi dân nhớ ở dân thương sức khỏe phi thường chị em thán phục”. Ý muốn nói (tự khen mình), đi đến đâu phải để lại những ấn tượng tốt đẹp, không những chỉ nói toàn lời hay ý đẹp mà còn giúp cho người dân được cái gì đó, thì “đi dân nhớ, ở dân thương”. Rồi, phải có “sức khỏe phi thường chị em thán phục”. Không hiểu ý câu này lắm khi ông quan huyện nói vậy. Không biết có phải là có sức khỏe phi thường về giúp người dân (làm ruộng đồng cùng dân) thì người dân mới “thán phục”. Mà đâu có người dân thán phục, chỉ có chị em thán phục thôi. Thật khó để giải thích hàm ý câu này của ông quan huyện nói khi về địa phương. Không biết về với người dân địa phương, cần gì tới sức khỏe phi thường mới để chị em thán phục? Ngoài trừ, chuyện “bất chính”. Nói vậy thôi chứ, ai đời lại làm vậy. Mặc dù tôi đã nghe có nhiều trường hợp, các cán bộ đi công tác về địa phương là để lại “dấu tích”, rồi “một đi không trở lại”.

Nói cho vui thôi chứ, chuyện không phải là không thể. Tuy nhiên, ai có khả năng thì cứ làm thôi. Bởi, chẳng có chuyện gì là con người không làm nổi mà. Đến khi hậu quả (nhân quả) tới mới phải đi “vái lạy tứ phương” cho những việc làm “xấu xa” của mình. Thiết nghĩ, nếu ai cũng nhìn thấy được sự việc mà tránh thì xã hội này đã tốt đẹp biết bao. Nhiều trường hợp biết chết rồi những vẫn làm. Bởi họ không tiết chế được những cám dỗ, mê hoặc của những thứ đem lại trước mắt. Như trường hợp buôn bán ma túy chẳng hặn, biết là bị bắt sẽ vào “bóc lịch” nhưng khối người vẫn lao đầu vào đó thôi. Về vấn đề này mình chưa đủ lý luận để giải thích hơn được nữa, nếu có chỉ còn cách đi tìm hiểu (cóp nhặt) các thông tin từ các nguồn khác mà thôi.

Quay lại câu chuyện ông quan huyện trên. Đâu nhất thiết về địa phương phải nói hay nói giỏi, rồi sức khỏe phi thường mà làm gì. Cái quan trọng hơn cả, về với người dân là sự chân thành, sự giản đơn của người thôn quê. Đâu phải đi xe sang, quyền cao chức trọng, nói oai... mà làm gì. Bởi người dân đâu cần những con người đó. Có thể chưa giúp được cái gì cho người dân, thậm chí về còn nhờ vả người dân (ăn uống, ngủ nghỉ...). Nhưng người dân đâu cần phải mang cái này cại nọ về cho họ, cái quan trọng hơn đó là tình cảm. Đó là trường hợp cá nhân tôi khi đi về các địa phương triển khai mô hình, về nhà có việc gì lao vào làm cùng (từ trồng lạc, nhổ lạc...), người dân ăn gì mình ăn nấy, mọi chuyện diễn ra bình thường như ở nhà mình (coi như nhà mình). Ấy vậy, đi đến đâu ít nhiều cũng được người dân thương theo đúng nghĩa. Về đến địa phương biết là làm phiền, nhưng họ vẫn vui vẻ giúp đỡ. Họ coi mình như con cái trong nhà, nên chuyện bây giờ nhờ vả, giúp đỡ là điều bình thường. Bởi họ nghĩ, đâu cần mình phải trả ơn họ bằng vật chất hay cái gì đó, mà quan trọng hơn, họ cũng có con, con cái họ cũng đi học, ra trường đi làm, nếu gặp trường hợp như mình thì cũng mong được người khác giúp đỡ như chính họ đang giúp đỡ, thế là mừng, là vui rồi. Đó mới chính là “đi dân nhớ ở dân thương” theo đúng nghĩa. Còn vế “sức khỏe phi thường chị em thán phục” xin được nhường lại cho các ông quan tỉnh, quan huyện “sử dụng”.

Trường hợp của mình cũng vậy. Về địa phương nhờ sự giúp đỡ. Đâu hẳn bây giờ phải trả ơn họ ngay bằng vật chất, hay tiền bạc. Bởi mình đâu có mà “trả ơn”. Nhưng trong điều kiện có thể vẫn phải sống cho đàng hoàng tử tế. Cái gì nhờ ra nhờ. Cái gì thuê ra thuê. Không thể nói suông hay hứa suông. Tuy nhiên, đã hứa cái gì thì cố làm cho tốt. Chứ rất “kiêng kị” chuyện hứa suông, lúc có chút hơi men vào hứa này hứa nọ, nói cho sướng cái mồm. Nhưng rồi, nói mà không làm. Cho dù một lần như vậy, lần sau tự mình đánh mất lòng tin với người dân. Và chuyện gì xảy ra sau đó thì ai cũng rõ.

Về vấn đề bây giờ người khác giúp mình, mình không trả ơn được họ. Nhưng sau này, có cơ hội mình lại giúp người khác như những gì (hoặc hơn nếu có thể) mà họ đang giúp mình. Đó là qui luật của tự nhiên. Tuy nhiên, thật khó cho xã hội bây giờ. Bởi, chẳng ai có thời gian đâu mà nghĩ lại những ngày chập chững bước vào đời, phải gian nan vất vả như thế nào, được người khác giúp đỡ mình như thế nào... Để rồi, bây giờ gặp những trường hợp (hậu thế) như vậy mà “động lòng” giúp đỡ như chính những gì mình được người khác giúp một thời xa xưa. Bởi “họ luôn tìm kiếm người lớn trong đứa trẻ mà không nghĩ về hiện trạng của đứa trẻ trước khi nó là người lớn” [1]. Câu này luôn đúng trong mọi trường hợp. Qua đây, cũng xin được nói rằng “chúng ta luôn tìm kiếm hiện tại, tương lai mà không nghĩ về hiện trạng của quá khứ trước khi nhìn nhận về hiện tại và tương lai”. Tức là, bây giờ mọi người đã “kinh qua” mọi chuyện, nhưng chẳng hề nghĩ về “ngày xưa” mình cũng như thế mà có những cách “đối nhân xử thế” cho đẹp, cho đúng “một người đi trước”. Thật buồn cho xã hội ngày nay (ở khía cạnh nào đó thôi, chứ không dám vơ đũa cả nắm đâu).

 ============================================================

[1] Lê Hồng Sâm, Trần Quốc Dương (bản dịch), E’mile hay là về giáo dục, Nxb Tri thức, 2010.

Read More

Sợ chết!

“Mắt không nhìn thấy sự đời, trái tim không thể rụng rời đớn đau”

Hôm qua, sau khi chuyển hộ ít đồ (chuyển mặt bàn bằng đá) cho PTN xong, cả nhóm rửa tay xong xuôi vào làm cốc bia, trong đó có chú thợ đá. PTN đặt mặt bàn bằng đá từ chỗ chú. Sau khi nhâm nhi hụm bia cùng con cá chỉ vàng, quả hồng ngâm. Chú thợ đá nói qua về nghề bán đá của chú cũng như những thăng trầm, đặc biệt cách bỏ thuốc lá, rồi chữa vôi hóa đốt sống cổ của chú. Trông diện mạo chú ai cũng bất ngờ khi biết chú năm nay đã 67 tuổi, trong khi mọi người cứ nghĩ chú tầm ngoài 50. Thật bất ngờ. Chú vẫn nhanh nhẹn, khỏe khoắn. Trên cổ, trên tay nổi những động mạnh to, rõ ràng.

Trường hợp bỏ thuốc lá. Đó là khi chú phải vào viện kiểm tra. Thật tình cờ, bác sĩ chính là người mà chú bán đá và làm, trang trí nhà cửa. Khi đến bệnh viện, bác sĩ cho chú hút thuốc, hút một hơi, rồi nhả khói vào bình mà bác sĩ theo dõi, có kết nối với máy móc hiện đại. Sau đó phân tích kết quả ngay trước mắt cho chú thấy. Khi chú nhả khói thuốc, máy cô lại hơi thuốc thành một vệt đen, sính, dẻo quánh, kết lại. Rồi chiếu những hình ảnh của các trường hợp bị ung thư lá phổi do hút thuốc lá. Chú không thể tin nổi vào mắt mình. - Chú nói. Từ đó chú quyết định bỏ thuốc. Thật lòng mà nói, có sợ chết mới từ bỏ được. - Chú chân tình nói. Đúng là “mắt không nhìn thấy sự đời, trái tim không thể rụng rời đớn đau” - Ngạn ngữ Anh.

Trong khi đó, một ngày chú “đốt” 2 bao thuốc, sau khi “sợ chết” chú quyết định bỏ thuốc. Mọi người xung quanh không thể tin được chú bỏ thuốc. Nói chú tiếc tiền, chú giải thích chán không ai hiểu cho. Chú quyết định mua cả cây thuốc, mỗi ngày chú lấy 2 bao thuốc ra, trước mặt mọi người, chú cầm dao chặt nát tươm bao thuốc. Đúng 1 tuần như vậy, mọi người mới tin. Đó là trường hợp bỏ thuốc lá do “sợ chết” của chú.

Tôi nói, những ai coi tivi có chiếu nhiều hình ảnh những trường hợp bị ung thư phổi do hút thuốc lá, ngay trên bao thuốc đều có in hình ảnh, có thể nói “là những hình ảnh ghê rợn về lá phổi khi bị ung thư”. Rồi dạ dày bị hỏng do uống rượu bia... Nhưng sao những ai coi thấy vẫn không thấy ghê sợ mà từ bỏ. Như chú nói, đúng là phải cận kề với cái chết “sợ chết” thì người ta mới từ bỏ được.

Trường hợp bị dạ dày. Chú nói, dạ dạy chẳng khác nào như một thùng nước gạo, với tất cả những “đồ thừa” đổ vào đó. Nghĩa là, bây giờ trộn lẫn tất cả, nào cơm, rau, thịt, bia, rượu... Tất cả mọi thứ trộn thành một mớ hỗn độn, ai có thể ăn được chứ? Nào cay, chua, mặn, ngọt, men rượu... dạ dày nào chịu nổi. Vấn đề ở chỗ, là ăn uống khoa học sẽ tự khỏi. Chứ có thuốc giời.

-       Vậy kết luận rằng: uống bia, rượu không cần ăn cơm nữa. - Một bạn nói. Thế là mọi người cười vui vẻ, rồi chạm cốc.

-       Tôi nói, đa số phụ nữ có uống rượu bia đâu mà vẫn bị dạ dày? Uống rượu, bia chỉ là một trong những nguyên nhân gây nên đau, viêm loét... dạ dày.

Trường hợp, thoái hóa đốt sống cổ. Chú phải vào viện và các bác sĩ khám, đưa ra bệnh án rồi lên lịch phẫu thuật cho chú. Chú liền đi hỏi thông tin các nơi, các bác sĩ đầu ngành. Rồi được lời khuyên rất thành thật: sau gáy là cả một đống dây thần kinh, nếu phẫu thuật mà làm ảnh hưởng (động vào) một trong những dây thần kinh đó thì không biết hậu quả sẽ như thế nào? Chú quyết định hủy bệnh án, không phẫu thuật nữa. Đến gặp bác sĩ đưa ra lời khuyên bữa trước. Bác sĩ đưa ra phương án khắc phục. Dùng cái đỡ đầu. Đầu nặng 7kg, cái giá đỡ giúp 34kg rồi. - Chú nói. Sau một thời gian, kết hợp với uống thuốc (tôi quên mất tên thuốc mà chú nói) đỡ đi nhiều. Bây giờ đi kiểm tra chẳng vấn đề gì nghiêm trọng so với trước khi chuẩn bị phẫu thuật bữa trước. Bệnh thoái hóa đốt sống cổ bây giờ không ảnh hưởng đến cuộc sống của chú nữa.

Thiết nghĩ, mọi người phải kinh qua và phải cận kề với cái chết mới từ bỏ được một cái gì đó liên quan, tức chỉ có “sợ chết”.

Read More

Tôi đang đi đâu

C

ác tuyến phố đã lên đèn, người người tất bật ngược xuôi về với gia đình, trong khi tôi còn đang đi đâu?

Ngày cuối tuần, sau khi tan giờ làm việc, như thường lệ tôi bắt xe bus xuống trước cổng bến xe Nước Ngầm để đi bộ vào sân bóng. Sân bóng 32 Linh Đường, cách đường Giải Phóng chừng 1km gì đó. Thay vì bắt xe ôm, tôi đi bộ lang thang trên con đường quanh hồ Linh Đàm. Khi đó, trời cũng đã nhá nhem tối. Các tuyến phố, nhà Chung cư, cửa hàng... đã lên đèn hết. Quanh bờ hồ khi đó chỉ còn một vài người đi thể dục, bởi trời đã tối. Hơn nữa, đường quanh bờ hồ phía đường Linh Đường cây cối, bụi rậm mọc um tùm nên đây không phải là cung đường ưa thích cho những người dạo bộ buổi tối. Tôi lang thang, dạo bộ trên con đường ấy, tiến thẳng về phía sân bóng. Nhìn sang phía bên kia - khu Chung cư, biệt thự liền kề, cửa hàng lên đèn... tôi chợt chạnh lòng. Bởi, lẽ ra giờ này mình đang ngồi trên xe về quê, về với gia đình (nghỉ cuối tuần). Người nhà đang mong buổi cuối tuần mình được nghỉ về với gia đình. Ấy vậy, giờ này mình lang thang trên cung đường tối om, bởi đường Linh Đường có bóng đèn cao áp nhưng bị cây cối che khuất, đặc biệt những bụi rậm chưa được phát quang, qui hoạch cho tuyến phố đô thị - văn minh. Nhiều đoạn, tôi phải dùng tới đèn pin của điện thoại để đi tiếp. Càng đi càng thấy thăm thẳm, hun hút. Đoạn qua nghĩa trang bên cạnh, cảm thấy hơi sờ sợ. Khi đó tôi càng thấy có chút gì đó có lỗi với vợ con, gia đình. Không những chẳng về sớm giúp được gì cho gia đình, còn làm cho gia đình lo. Bởi, như thường lệ sau khi đá bóng xong, khoảng 9 giờ, tôi mới ra Nước Ngầm bắt xe về quê. Đang nghĩ lan man tới việc nhắn một tin xin lỗi vợ thì chợt nhớ, sao hôm nay đi lâu vậy. Thế là để ý, tìm một con đường tắt ngang, đi lên đường chính (Linh Đường). Lên tới đường chính, nhìn cửa hàng đối diện với địa chỉ số 56 Linh Đường. Ôi chao, đi quá mất rồi. Lại phải quốc bộ đi ngược lại số 32.

Đi ngược lại tới sân bóng. Khi vào tới sân, gặp người này người kia là tôi quên hết những gì trong đầu đang nghĩ khi đi trên cung đường khi trước. Đá bóng xong. Thay vì đi nhờ xe ra Nước Ngầm bắt xe về quê. Đội bóng kêu ở lại uống mấy cốc bia, tổng kết cuối tháng. Tôi chẳng mảy may lý do nào để từ chối. Ngồi uống bia vui vẻ, thoải mái cùng với mọi người. Cũng không quên nhắn tin báo cho vợ ở nhà không phải phần cơm và chờ nữa. Tôi định bắt xe bus về Yên Nghĩa (nơi tôi đang trọ). 10 giờ kém 15 đội bóng mới nghỉ, ra về. Trước khi về tôi có gọi điện định, qua nhà một anh ở Giáp Bát, bạn biết vậy, mời tôi nghỉ lại qua nhà (Chung cư Linh Đàm). Tôi thấy không tiện, đành khước từ và nhờ một anh trở ra bến xe Nước Ngầm. Như mọi hôm, nhờ anh trở ra đến đầu Pháp Vân đợi xe, xe nào ra là nhảy lên về thẳng luôn. Nhưng không. Hôm nay, tôi cũng chẳng hiểu sao. Tôi vào bến, lên tầng mua vé. Nhà xe Sơn Mỹ, tuyến Hà Tĩnh - Nước Ngầm, 10 giờ 15 phút xe mới xuất bến. Trước khi mua vé, tôi đã hỏi kỹ là em xuống Liêm Tuyền (nút giao, trạm thu phí Liêm Tuyền), tuyến cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình chạy gần qua nhà tôi. Nhà xe ok, chắc như đinh đóng cột. Tôi ung dung lên xe nằm. Rồi chờ đến giờ xe chạy. Nằm nhắn tin cho vợ, bảo giờ anh mới lên xe để về quê. Có về tới Liêm Tuyền chắc 11 giờ đêm. Tôi bảo nếu muộn quá em, anh đi bộ về (từ chỗ xuống xe đến nhà hơn 1,5km).

Nằm trên xe. Xem phim. Phim nhà xe mở. Mải xem phim nên chẳng để ý giờ giấc. Thoắt cái xe về đến nút giao Vạn Điểm, chuẩn bị vào đường rẽ chạy thẳng Ninh Bình. Thật chẳng may chút nào. Xe đi đường cũ. Tôi gọi điện cho vợ bảo xe đi đường cũ. Nên anh về Phủ Lý (cách nhà khoảng 7km), bắt taxi hoặc xe ôm về. Khi đó cũng chẳng trách nhà xe được cái gì, bởi sự đã vậy rồi, trách cũng chẳng giải quyết được gì. Đêm muộn rồi, có xe về cũng đã là tốt. Xe về tới vườn hoa Phủ Lý. Xuống xe. Chẳng thấy bóng dáng một chiếc taxi nào cả. Nhìn bên đường thấy một chú đang ngồi vẻ hè chờ. Tôi đi sang, hỏi chú có chạy xe ôm không. Chú hỏi về đâu. Cháu về Tiên Hải. Chú không phải dân chạy xe nên không biết Tiên Hải ở đâu. Tôi chỉ đường và nói khoảng cách từ đây về nhà. Chú nói đang đợi con trên Hà Nội về, trong khi chờ, chú nhận lời trở tôi về.

Trước khi lên xe, tôi hỏi chú lấy cước xe bao nhiêu, thỏa thuận trước cho dễ, chứ khi về tới nhà làm khó nhau thì chẳng hay ho gì. Chú không phải dân chạy xe, cháu gửi chú bao nhiêu thì gửi. Thôi, chú lấy 50k và không quên kèm theo lời giải thích, giờ cháu ngồi taxi về đó, họ làm khó, chắc phải 100k mới chạy. Tôi vâng. Ngồi lên xe. Bắt chuyện dọc đường để hai chú cháu quên đi cái đoạn đường xa, cái tối om của cung đường thôn quê, khi nhà nhà đã chìm trong giấc ngủ. Tôi nói, chú yên tâm đi từ đây về chỗ cháu không có thành niên ngồi túm tụm hóng gió, chơi đêm đâu. Ý nói để chú yên tâm. Chú không ngại vấn đề đó, chỉ sợ không nhớ đường về. Tôi nói, chú cứ chạy thẳng con đường đê này là vào tới Phủ Lý. Không có con đường nào khác ngoài con đường này. Thế rồi cũng về tới nhà. Tôi gửi chú thêm 20k, tức là 70k, cảm ơn chú và chúc chú ra về cần thận. Rồi vào nhà.

Về nhà tắm, thay đồ xong. Cơm cũng nhịn luôn. Trong khi trên Hà Nội mới uống 3 cốc bia với mấy củ lạc cho mỗi người và con mực nướng (cho 7 - 8 người). Ấy vậy, đến hôm nay chợt nghĩ lại mà tôi chưa nhắn tin, hay nói xin lỗi tới vợ một câu. Thật chẳng ra làm sao phải không? Nhân câu chuyện, xin được gửi lời “xin lỗi” tới vợ về điều đó. Xin lỗi em. Bởi mấy bữa nay, cứ cuối tuần, đang đêm hôm phải dậy đi đón chồng, mà chồng có việc gì đâu, ngoài việc đi đá bóng. Nhưng biết sao được, đôi khi thú vui, niềm đam mê phải biết hy sinh cái gì đó. Xin lỗi em.

Read More

Công nghệ rượu không khói

H

ôm nay, sau khi ăn trưa xong, vào quán ngồi uống nước (trà đá). Ba anh em gọi 3 cốc trà đá. Vừa ngồi uống nước vừa tếu táo mấy câu chuyện cho vui, thì một anh hỏi cụ bán nước.

-       Cụ năm nay bao nhiêu tuổi rồi ạ? Kèm theo câu giải thích: Trông cụ rất giống bà nhà con. - Anh hỏi.

-       Anh thử đoán tôi năm nay bao nhiêu tuổi? - Cụ hỏi lại anh.

-       Cụ chắc tầm 75 gì đó. - Anh nói.

-       83 rồi. Sinh năm 34. Sang năm 84 tuổi. - Cụ trả lời.

Cả 3 người đều “ồ” lên một tiếng với vẻ ngạc nhiên khi tuổi cụ đã cao mà hiện cụ tham gia bán trà đá vẻ hè. Xong rồi anh bắt chuyện, hỏi han thêm một vài thông tin về “lương tuổi già” với đối tượng chưa được hưởng lương hưu hay chế độ nào khác. Rồi, tôi không để ý anh nói gì, nhưng cụ tiếp lời anh bằng mấy câu thơ:

                      

Xưa kia ta ở trên trời

Bởi hay uống rượu trời đày xuống đây

Xuống đây ta uống cho say

Xơ gan cổ chướng mới bay “vào hòm”

Thực ra, tôi chưa nghe bao giờ. Thấy hay và muốn ghi lại. Thấy vậy, cụ nói tiếp. Trước cũng có một cô cháu, tuy còn ít tuổi. Thấy cụ đọc mấy câu thơ trên hay quá. Thế là bắt cụ ghi ra giấy bằng được. Học thuộc lòng. Đến khi nào gia đình có việc (liên hoan uống bia, rượu...) là cô cháu đứng giữa nhà đọc to mấy câu thơ. Cả nhà cười ầm cả lên.

Rồi cụ nói. Quê cụ đất rượu. Quê Bắc Ninh. Một nhà nấu rượu cả làng uống. Rượu có tiếng một thời. Nhưng nay, cụ khuyên không nên uống rượu. Lời khuyên qua mấy câu thơ trên. Vừa ví von vừa có ý nghĩa thâm thúy. Như lời cụ nói, tức là uống nhiều rượu, đặc biệt rượu không rõ nguồn gốc xuất xứ như bây giờ thì “sớm bay vào hòm”.

Ba anh em ngồi uống cốc trà đá mà nghe kể câu chuyện cũng vui vui. Về nhà, rảnh ngồi viết mấy lời, lưu làm kỷ niệm. Tiện đây, cũng xin được nói thêm một vài thông tin (cóp nhặt trên mạng) về “làng rượu không khói” [1], hay “rượu săm ô tô: Đệ tử lưu linh thất kinh bỏ nhậu” [1], “rượu săm ô tô, uống vào có thể chết” [3]... mới thấy “công nghệ rượu không khói” mà các đệ tử lưu linh nếu nhìn tận mắt, chắc chỉ biết... chắp tay mà lạy. Đó là các vụ việc các tiểu thương (ở Bắc Ninh) kinh doanh rượu pha chế bằng cồn công nghiệp, được đựng trong những chiếc săm ô tô đã gây hoang mang dư luận trong thời gian qua [2].

Công nghệ rượu không khói: Cồn + nước lã + hương liệu?

“Cồn công nghiệp có nồng độ từ 96 đến 98%. Người ta thường pha rượu bằng cách chế cồn công nghiệp với nước lã theo tỷ lệ 1 : 2 để thu được loại rượu có nồng độ 33%. Sau đó họ cho thêm đường hóa học, hương liệu công nghiệp và các chất phụ gia. Từ đó, những người sản xuất rượu có thể hô biến cồn công nghiệp thành đủ các loại rượu nếp, vang, hoa quả... Trong hàng loạt các chất phụ gia cho vào rượu, đáng lưu ý nhất là các loại chất tạo màu công nghiệp (thuốc nhuộm) có thể gây ung thư. Ngoài ra, các chất phụ gia khác không được kiểm định về chất lượng cũng có thể là các chất có hại. Bên cạnh đó, nước lã để chế rượu có thể là nước giếng khoan ở những vùng đất nhiễm kim loại nặng. Các kim loại này không bị phân hủy trong cồn mà tích tụ lại trong cơ thể, gây tác hại lâu dài” [2].

Hàng trăm lít rượu được chứa trong các săm ô tô (Công nghệ rượu không khói). Ảnh: Vietnamnet

Đó là công nghệ rượu không khói mà các tiểu thương ở vùng quê Kinh Bắc đã gây ra hoang mang dự luận, đặc biệt đối với những “đệ tử lưu linh”. Tuy nhiên, đó chỉ là góc khuất, khía cạnh nhỏ trong công nghệ nấu rượu hiện nay ở các vùng quê Việt Nam. Thậm chí, cả làng rượu có khói đi chăng nữa, người nấu rượu sử dụng loại “men tàu”, mặc dù nấu rượu thật (gạo thật) nhưng nấu bằng men tàu nên rất được rượu. Tuy nhiên, khi uống vào thường bị đau đầu, ảnh hưởng xấu tới thần kinh con người. Ở quê tôi, xưa nay có một vài anh hùng về rượu, tức “uống rượu thay cơm”, “sống bằng rượu” cứ dần dần ra đi, “sớm bay vào hòm” như câu ví von của cụ bán nước trà đá bên trên. Những anh hùng một thời đó, ra đi vì uống rượu nhiều nên “lục phủ ngũ tạng” hỏng từ bao giờ không ai hay, đến khi biết, phát hiện ra thì đã quá muộn. Mới đây, anh hùng về rượu cuối cùng cũng vừa mới ra đi. Thật buồn vì điều đó. Thực ra, chẳng hay ho gì khi kể ra đây những thông tin về những người mà tôi tạm gọi là “anh hùng về rượu”. Bởi, theo đó là cuộc sống gia đình của con người suốt ngày trong tình trạng men say nồng, chẳng mảy may làm ăn, uống rượu vào là đánh đập, chửi bới vợ con, ảnh hưởng đến làng xóm xung quanh...

Qua đây mới thấy cách làm giầu bằng mọi cách, mọi giá của con người mà không màng đến sức khỏe, tính mạng con người thật “nguy hiểm” biết chừng nào. Sống ở thế kỷ 21 mà chưa bao giờ con người cảm thấy “sợ” - sợ những mối nguy hại từ thực phẩm bẩn, ô nhiễm môi trường (đất, nước, không khí...) như bây giờ. “Con đường từ dạ dày đến nghĩa địa chưa bao giờ ngắn thế” - ĐBQH Trần Ngọc Vinh cảnh báo nguy cơ mất an toàn đối với sức khỏe của người dân ở mức trầm trọng [3].

 ============================================

[1] http://vietnamnet.vn/vn/kinh-doanh/186166/ruou-sam-oto-de-tu-luu-linh-that-kinh-bo-nhau.html

[2] http://vietnamnet.vn/vn/kinh-doanh/190675/ruou-sam-oto-uong-vao-co-the-chet.html

[3] http://vnexpress.net/tin-tuc/thoi-su/dai-bieu-tran-ngoc-vinh-con-duong-tu-da-day-den-nghia-dia-chua-bao-gio-ngan-the-3313306.html

Read More

Lời chúc ý nghĩa nhưng cũng khó nghĩ...

N

hân dịp sinh nhật, bản thân nhận được nhiều lời ý nghĩa, tốt đẹp từ quí Bác, quí thầy cô, bạn bè cùng toàn thể mọi người. Thang Le (tên facebook) rất trân trọng và đã gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến toàn thể “quí” mọi người về những lời chúc ý nghĩa, tốt đẹp đó. Thật không có gì vui hơn khi được sự quan tâm, động viên của toàn thể mọi người, đặc biệt hơn các Bác, quí thầy cô đã gửi những lời chúc tốt đẹp, ý nghĩa nhất. Bản thân cảm thấy thật hạnh phúc và lấy đó làm động lực, niềm vui để sống, học tập, nghiên cứu và cố gắng hơn nữa.

Lời chúc ý nghĩa... nhất

Trong những lời chúc tốt đẹp đó, có lời chúc của Bác Nguyen van Tien (tên facebook cũng là họ tên chính). Vào thời điểm 0:53 phút, tức bước sang ngày mới (ngày sinh của mình cách đây 30 năm) được 53 phút, Bác chúc mừng sinh nhật và cũng là người đầu tiên gửi lời chúc mừng. Nguyên văn lời Bác chúc “Chuc Thang Le sinh nhat vui ve, luon vuon thang nhu cay Tung cay Bach trong rung, lam cay canh thi co hoa qua 4 mua. Ban thi bach phat bach trung”. Thang Le là tên facebook của mình. Ban đầu đọc lời chúc của Bác thật vui vui, hạnh phúc nhưng nghĩ lại thì không hẳn thực sự đã là “vui”, mà bản thân thấy có chút buồn trong lời chúc đó. Buồn ở đây không phải những lời chúc của Bác không hay, không ý nghĩa, mà chính vì lời chúc ý nghĩa đó mới đáng phải suy nghĩ. “Luôn vươn thẳng như cây Tùng cây Bách trong rừng”, “Bắn thì bách phát bách trúng”. Thực sự mà nói, bản thân mình có là cái gì đâu mà nhận được lời chúc “vô cùng” ý nghĩa đó. Cho nên những lời chúc của Bác làm mình càng nặng lòng hơn, sẽ là khó với cuộc sống hiện tại để phấn đấu như những lời Bác chúc.

Câu chuyện chưa dừng ở đó, đến thời điểm 8:49 phút, tức là sau lời chúc đầu tiên khoảng 7h, Bác lại gửi lời chúc thứ hai. Nguyên văn lời chúc: “Tối qua, rạng sáng nay chúc rồi, giờ lại chúc nữa. Chúc Thang Le sinh nhật vui vẻ, luôn thẳng như Tùng Bách, cứng cáp như Lim, Táu giữa rừng; chăm sóc cây cảnh, bon sai lúc nào cũng tươi, đẹp”. Thật không có gì vui hơn và hạnh phúc hơn khi được may mắn nhận từ Bác những lời chúc tốt đẹp, ý nghĩa đó. Không chỉ chúc 1 lần mà tới 2 lần, lần sau cách lần trước 7 giờ đồng hồ. Và điều đó, càng làm cho mình suy nghĩ hơn về những lời Bác chúc. Như trên có nói, mình thực sự có cái may mắn khi được Bác chúc những lời vô cùng ý nghĩa như vậy. Và mình thấy hổ thẹn với bản thân hơn, khi sống chưa được một phần nhỏ như vậy. Dẫu biết đó là những lời chúc để mình suy nghĩ và sống tốt hơn. Còn chuyện mình sống như thế nào đâu ảnh hưởng nhiều bởi những lời chúc đó. Nếu chúc nhau mà thành hiện thực thì đúng là xã hội này luôn ngập tràn những lời chúc yêu thương, ngọt ngào, ý nghĩa nhất, tốt đẹp nhất... Nhưng sao mình vẫn có một chút cảm thấy có gì đó không vui. Không vui, bởi sẽ là rất khó sống, cố gắng để đạt được như những gì Bác chúc. Cuộc sống này đâu chỉ sống cho riêng mình. Xã hội hiện thực luôn dựa vào những mối quan hệ để sống, kiếm chác, thăng tiến... Trong khi mình có là cái gì cho đời đâu, mối quan hệ chẳng có, tiền tài càng không, mưu mẹo, nịnh bợ... càng không có. Lấy đâu ra mối quan hệ mà vươn cao như cây Tùng Bách? Có vừa nhăm nhe, nảy chồi đã bị để ý, cạnh tranh không lành mạnh (bất chính) rồi, huống chi là sinh sôi, nảy nở và vươn lên tầng trên. Xã hội nó như vậy. Đâu như các quy luật của tự nhiên, quy luật trong hệ sinh thái rừng. Đó là những mối quan hệ hữu cơ, tương hỗ, thậm chí là đấu tranh để sinh tồn nhưng đều theo quy luật của nó.

Trong hệ sinh thái rừng, việc những loài cây tầng cao, luôn chiếm ưu thế và chiếm vị trí ở các tầng cao nhất (tầng A₁, A₂, A₃) không đơn giản mà chúng có thể vươn lên chiếm vị trí đó. Đó là cả một quá trình cạnh tranh (đấu tranh để sinh tồn) khốc liệt giữa các thành phần trong hệ sinh thái. Ví dụ: nhiều loài cây tiên phong có nguồn giống (hạt giống) có thể tồn tại hàng chục năm trong đất, dưới lớp thảm thực bì rừng... (như Hu đay, Ba bét...) do điều kiện về độ ẩm đất chưa thích hợp. Hay, đối với nhiều loài cây tái sinh ở giai đoạn đầu bị che bóng cây con sinh trưởng chậm, hoặc có thể chỉ để duy trì sự sống (tồn tại rất lâu dưới tán rừng), tuy nhiên khi gặp điều kiện thuận lợi về chế độ ánh sáng, tức là chế độ ánh sáng thay đổi cây con tái sinh sinh trưởng mạnh mẽ và bứt phá khỏi tầng cây tái sinh để tham gia vào tầng dự trữ cho tầng ưu thế sau này. Đảm bảo có sự kế cận liên tục giữa 3 lớp cây: kế cận/dự trữ/thành thục. Điều đó phản ánh tính chân thực quy luật của hệ sinh thái rừng.

Đối với con người đó là cả một quá trình gian nan, nghiệt ngã hơn nhiều nếu theo đuổi con đường “chính trường”. Thương trường là chiến trường. Bởi anh đâu có sống cho riêng anh. Chỉ tiếc rằng, con người là động vật tiến hóa cao nhất, nhưng để thăng tiến trên con đường chính trường mọi người phải dùng mọi thủ đoạn, mưu mẹo tàn khốc nhất, thậm chí xấu xa nhất để đạt được mục tiêu của mình. Thật khó mà sống được phải không? Đó là vấn đề ở tầm cao, cá nhân không đủ tầm và cũng không dám nhàm bàn ở đây.

Lời cảm ơn chân thành...

Những lời chúc ý nghĩa, tốt đẹp đó Thang Le đã gửi lời chúc đến toàn thể mọi người. Nguyên văn lời chúc: “Xin được gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến Quý Bác, Thầy cô, anh chị cùng toàn thể mọi người đã gửi những lời chúc ý nghĩa, đẹp, tốt nhất đến với Thang Le nhân dịp sinh nhật. Thang Le rất trân trọng về những lời chúc tốt đẹp đó. Một lần nữa, không biết nói gì hơn, XIN CẢM ƠN chân thành nhất đến toàn thể quý mọi người. TRÂN TRỌNG CẢM ƠN”, trong đó, có lời chúc riêng của cá nhân khi Bác chúc lần thứ hai: “Dạ con cảm ơn Bác về những lời chúc ý nghĩa, tốt đẹp đó. Nhưng giờ ảnh hưởng của BĐKH (biến đổi khí hậu) nếu không mềm mại mà thẳng như Tùng, cứng cáp như Lim, Táu... mà không có gắn kết, hài hòa giữa các thành phần thì sớm bị bão, gió quật gẫy, ngã, đổ thôi al. Cháu nói vui thôi ạ. Con cảm ơn Bác nhiều nhiều”.

Trên đây là một vài cảm nhận của cá nhân khi nhận được những lời chúc tốt đẹp, ý nghĩa nhất đến với bản thân nhân dịp sinh nhật. Những lời đó là niềm vui, hạnh phúc và là động lực, lấy đó làm niềm vui để sống, học tập và làm việc trong xã hội hiện nay. Một lần nữa xin được gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến quí thầy cô, quí Bác, anh chị em và toàn thể mọi người về những lời chúc tốt đẹp, ý nghĩa đó. TRÂN TRỌNG CẢM ƠN.

Thang Le

Read More

Giới thiệu trang fanpage về “Ứng dụng R trong lâm nghiệp”

Ở

 bài giới thiệu sách về R mình cũng có đề cập đến (cóp nhặt) một số thông tin liên quan đến R trong nghiên cứu khoa học. Xin được trích lại đoạn viết ở trang bìa cuốn sách của GS Nguyễn Văn Tuấn [1] “Phân tích dữ liệu bằng các phương pháp thống kê học là một kĩ năng rất cần thiết cho tất cả các lĩnh vực khoa học và xã hội. Phân tích dữ liệu là một quy trình khám phá trong khoa học. Trong thời đại “big data” phân tích dữ liệu đang dần trở thành một khoa học: khoa học dữ liệu hay data science. Đây là một khoa học mới và đầy hào hứng mà các bạn có thể “dấn thân”. Do đó, dù muốn hay không thì tất cả các nhà chuyên môn, nhà khoa học cần phải làm quen hay ít ra là có kiến thức về phương pháp và mô hình phân tích dữ liệu”.

Có lẽ cũng phải thú thực một điều, bản thân mình cũng trong quá trình tìm hiểu, tập tành, gọi là biết chút ít (cũng tàm tạm) để xử lý những gì liên quan đến những nghiên cứu thông thường và hướng xa hơn nữa (nếu có thể). Vì vậy, mình rất mong muốn được mọi người chia sẻ, trao đổi những thông tin, mẹo hay về R, đặc biệt trong nghiên cứu nông lâm nghiệp. Ngoài việc giúp ích cho công việc, mỗi ngày (nếu có thể) tìm tòi, khám phá (học theo thôi) ra một mẹo mới về R như thế sẽ rất vui và lấy đó làm lý do, động lực để sống, học tập và nghiên cứu. Để tạo động lực cho việc học hỏi, trao đổi, chia sẻ những thông tin, mẹo hay về R, hôm nay mình lập một trang fanpage: https://www.facebook.com/ungdungRtronglamnghiep/ để post những gì mình học được và tập tành về R, cũng như mọi người quan tâm có thể post lên và cùng nhau trao đổi, học tập về R. Cùng hướng tới, ứng dụng sâu rộng R trong học tập, nghiên cứu trong lâm nghiệp.

Mình lập fanpage này với mục tiêu duy nhất là cùng mọi người giới thiệu, chia sẻ, trao đổi, học tập những hữu ích mà R mang lại và từ đó, ứng dụng R trong nghiên cứu khoa học, đặc biệt góp phần nâng cao năng lực ứng dụng R trong nghiên cứu nông lâm nghiệp. Chứ không dám “khoe” một cái gì. Càng không dám “lên lớp” ai về bất kỳ một vấn đề gì cả, dù là nhỏ nhất.

Hy vọng, lý do vui để sống, học tập về R của mình là đúng hướng và hữu ích, ít nhiều được mọi người (quan tâm) ủng hộ. Trân trọng cảm ơn.

=================================================================== 

[1] Nguyễn Văn Tuấn (2014). Phân tích dữ liệu với R. Nxb Tổng hợp TP HCM.

Read More

Xác định công thức tổ thành rừng

Ở

 bài trước, mình có vẽ biểu đồ phân bố các loài cây theo 2 đại lượng IV% và G% trong công thức tổ thành. Tuy nhiên, hiện nay các đề tài nghiên cứu về cấu trúc tầng cây cao, lớp cây tái sinh, chúng ta nên áp dụng chỉ số quan trọng IV (%) thông qua 3 đại lượng (F%, Gi% và Ni%). Theo Curtis and McIntosh (1951) đã so sánh vai trò của các loài trong quần xã thông qua chỉ số quan trọng IV (Importance Value of species). Chỉ số quan trọng IV được tính bình quân từ tổng của 3 đại lượng là độ thường gặp tương đối (F%), mật độ tương đối (N%) và độ ưu thế tương đối (G%), cụ thể qua công thức:

Trong đó:

-       F%: độ thường gặp tương đối của một loài (là tỷ lệ phần trăm độ thường gặp của loài so với tổng độ thường gặp của tất cả các loài trong quần xã);

-       N%: mật độ tương đối của một loài (là tỷ lệ phần trăm số cá thể của loài này so với tổng số cá thể của các loài trong quần xã);

-       G%: độ ưu thế tương đối của một loài (là tỷ lệ phần trăm tổng tiết diện ngang thân cây của loài so với tổng tiết diện ngang thân cây của các loài trong quần xã.

==>  Tổng cộng (F% + N% + G%) = 300%. ===> Từ đó xác định được công thức tổ thành.

Trong phạm vi bài này mình không giới thiệu đến cách vẽ biểu đồ phân bố với nhãn (tên), bởi ở bài trước mình đã giới thiệu chi tiết việc kết hợp 3 gói (ggplot2, ggthemesvà ggrepel) để vẽ một biểu đồ với nhãn khoa học, đẹp và tương đối hoàn chỉnh. Ở bài này, mình đề cập đến việc tính chỉ số mức độ quan trọng (IV%) tính qua 2 trường hợp cụ thể.

Tính chỉ số (F%)

Trước nay, đa số chúng ta xác định công thức tổ thành (CTTT) chỉ qua 2 đại lượng N% và G%. Vì vậy, sẽ là khó hình dung cách tính đại lượng (F%). Thực ra, đại lượng F% không phải mới đề cập, nhưng trong quá trình giảng dạy chúng ta ít đề cập, cũng như không áp dụng nên rất khó mường tượng khi tính toán chỉ số F này. Để dễ hiểu, chúng ta có thể lập ô tiêu chuẩn (OTC - ô cấp 1) với kích thước 1.000m², trong ô cấp 1 lập thêm các ô cấp 2 với kích thước 100m² (25m x 20m), tiếp đến trong ô cấp 2 lập thêm các ô cấp 3 với kích thước 4m² (2m x 2m). Cụ thể trong hình dưới đây:

  

Điều tra trong OTC (cấp 1, cấp 2 và cấp 3). Cụ thể:

-       OTC (cấp 1): điều tra tầng cây cao, cây tái sinh cho tất cả các loài có đường kính ngang ngực ≥ 6cm (hoặc D_1.3 ≥ 10cm, tùy mục tiêu nghiên cứu) về: thành phần loài cây (tên loài cây: tên latinh, tên phổ thông...), đường kính, chiều cao cây, đường kính tán...

-       Ô cấp 2: điều tra tất cả các cây gỗ tái sinh có đường kính ngang ngực < 6cm và Hvn > 1,3m về: loài, chiều cao cây, đường kính, sinh trưởng, chất lượng sinh trưởng...

-       Ô cấp 3: điều tra mức độ thường gặp tương đối của một loài (F%), tức là trong ô 4m² điều tra xem loài i có xuất hiện hay không? Nghĩa là trong 50 ô cấp 3 xem loài i xuất hiện bao nhiêu lần?

Xác định công thức tổ thành qua chỉ số mức độ quan trọng (IV%)

Để xác định CTTT trong quần xã qua chỉ số quan trọng (IV%), mình lấy ví dụ cho 2 trường hợp: (i) tính chỉ số IV% qua 2 đại lượng N% và G% và (ii) tính chỉ số IV% qua 3 đại lượng N%, G% và F%. Cụ thể như sau:

Trường hợp 1: tính chỉ số IV% thông qua 2 đại lượng N% và G%. Công thức tổ thành như sau:

31,50 Vot + 24,82 Cal + 6,40 Chel + 5,92 Tran + 5,30 Sotrl + 4,63 Cor + 4,23 Deađ + 3,85 Sop + 3,76 Thc + 9,58 lk

Trường hợp 2: tính chỉ số IV% qua 3 đại lượng N%, G% và F%. Công thức tổ thành như sau:

33,12 Vot + 25,64 Cal + 7,30 Chel + 6,98 Tran + 6,56 Sotrl + 4,45 Hoq + 3,09 Cor + 12,86 lk

Qua hai công thức tổ thành trên có thể đi đến nhận xét sau:

-       Thứ tự các loài trong công thức tổ thành không có sự thay đổi lớn. Chỉ số IV% khi tính qua 3 đại lượng (N%, G% và F%) có tăng một chút so với mức độ quan trọng IV% khi tính bằng 2 đại lượng (N% và G%);

-       Thành phần loài tham gia trong công thức tổ thành ở trường hợp 2 giảm đi 3 loài (Dead, Sop và Thc) và xuất hiện 1 loài mới (Hoq) so với trường hợp 1.

Để thể hiện chi tiết hơn về thành phần các loài cũng như giá trị các đại lượng của từng loài thông qua biểu đồ phân bố với nhãn dưới đây cho 2 trường hợp trên.

Trường hợp 1:

- Phân bố giữa IV% và Gi%

> o11=ggplot(data=o1, aes(x=IV, y=Gi))+ geom_point()+ theme_bw()+ theme_classic()+ xlab("IV, %")+ ylab("Gi, %")+ geom_rangeframe()+ theme_tufte()+ scale_x_continuous(breaks=extended_range_breaks()(o1$IV))+ scale_y_continuous(breaks=extended_range_breaks()(o1$Gi))+ ggtitle("Figure 1")

> o111=o11+geom_text_repel(aes(IV,Gi, label=(loai),col="red"))

- Phân bố giữa IV% và Ni%

 > o12=ggplot(data=o1, aes(x=IV, y=Ni))+ geom_point()+ theme_bw()+ theme_classic()+ xlab("IV, %")+ ylab("Ni, %")+ geom_rangeframe()+ theme_tufte()+ scale_x_continuous(breaks=extended_range_breaks()(o1$IV))+ scale_y_continuous(breaks=extended_range_breaks()(o1$Ni))+ ggtitle("Figure 2")

> o112=o12+geom_text_repel(aes(IV,Ni, label=(loai)))

 Trường hợp 2:

- Phân bố giữa IV% và Ni%

 > o13=ggplot(data=o2, aes(x=IV, y=Ni))+ geom_point()+ theme_bw()+ theme_classic()+ xlab("IV, %")+ ylab("Ni, %")+ geom_rangeframe()+ theme_tufte()+ scale_x_continuous(breaks=extended_range_breaks()(o2$IV))+ scale_y_continuous(breaks=extended_range_breaks()(o2$Ni))+ ggtitle("Figure 3")

> o113=o13+geom_text_repel(aes(IV,Ni, label=(loai)))

  - Phân bố giữa IV% và Gi%

> o14=ggplot(data=o2, aes(x=IV, y=Gi))+ geom_point()+ theme_bw()+ theme_classic()+ xlab("IV, %")+ ylab("Gi, %")+ geom_rangeframe()+ theme_tufte()+ scale_x_continuous(breaks=extended_range_breaks()(o2$IV))+ scale_y_continuous(breaks=extended_range_breaks()(o2$Gi))+ ggtitle("Figure 4")

> o114=o14+geom_text_repel(aes(IV,Gi, label=(loai)))

Qua 2 trường hợp trên các bạn có thể hình dung và so sánh rõ hơn việc áp dụng cách tính chỉ số mức độ quan trọng (IV%) trong việc xác định công thức tổ thành rừng thông qua 2 hay 3 đại lượng.

Read More

Vẽ biểu đồ với nhãn - tiếp

Ở các bài trước mình có tập tành vẽ biểu đồ tương quan với nhãn bằng việc kết hợp 2 gói (package) ggplot2 và ggthemes. Trong phạm vi bài này, mình vẫn sử dụng 2 gói trên và có kết hợp thêm gói ggrepel để khắc phục một vài điểm nhỏ để chúng ta có được một đồ tương đối hoàn chỉnh.

Trong ví dụ mà mình vẽ biểu đồ là dữ liệu về 2 chỉ số G (%) và IV (%) để xác định tổ thành tầng cây cao, thông qua công thức của Daniel Marmillod, cụ thể:

Theo Thái Văn Trừng (1983) thì những loài cây nào có chỉ số IV (%) ≥ 5% mới thực sự có ý nghĩa về mặt sinh thái trong quần xã thực vật rừng. Để thể hiện chi tiết giá trị (độ) quan trọng IV (%) của các loài tham gia trong công thức tổ thành trên biểu đồ thì sẽ xuất hiện trường hợp có một vài loài, nhiều loài có giá trị IV (%) gần giống nhau, thậm chí có thể bằng nhau. Vì vậy, khi thể hiện trên biểu đồ (điểm, nhãn...) sẽ gần nhau, hoặc trùng nhau, như vậy trông sẽ rất khó coi và không khoa học. Thực ra, những gì mình nói ra trên đây sẽ là khó hiểu, bởi rất ít trường hợp thể hiện biểu đồ như mình và để hình dung dễ hơn mình sẽ thể hiện qua các biểu đồ để mọi người dễ hiểu.

Trong gói mới (ggrepel) mà mình kết hợp với ggplot2 và ggthemes có layer rất hữu ích đó là geom_text_repel (x, y, label...) có thể khắc phục được nhược điểm mà mình có đề cập bên trên. Chúng mình cùng bắt đâu qua ví dụ dưới đây nhé.

Trước tiên phải gọi các packages cần sử dụng:

# > library(ggplot2)

# > library(ggthemes)

# Khi mới vẽ các điểm (dot) codes như sau:

x1=ggplot(data=xoanmoc11, aes(x=IV, y=G))+ geom_point()+ theme_bw()+ theme_classic()+ xlab("IV, %")+ ylab("G, %")+ geom_rangeframe()+ theme_tufte()+ scale_x_continuous(breaks=extended_range_breaks()(xoanmoc11$IV))+ scale_y_continuous(breaks=extended_range_breaks()(xoanmoc11$G))+ ggtitle("Figure 1") + geom_text(aes(label=(loaicay)))

Kết quả ở hình 1 (Figure 1) mới thể hiện phân bố các điểm với trục hoành là độ quan trọng (IV, %) và trục tung là tiết diện ngang (G, %) của các loài tham gia trong công thức tổ thành của tầng cây cao. Bây giờ để thể hiện tên các loài (nhãn) trên biểu đồ, ta thêm layer: geom_text (aes(label=...) kết quả ở hình 2 (Figure 2).

> x1=ggplot(data=xoanmoc11, aes(x=IV, y=G))+ geom_point()+ theme_bw()+ theme_classic()+ xlab("IV, %")+ ylab("G, %")+ geom_rangeframe()+ theme_tufte()+ scale_x_continuous(breaks=extended_range_breaks()(xoanmoc11$IV))+ scale_y_continuous(breaks=extended_range_breaks()(xoanmoc11$G))+ ggtitle("Figure 2") 

> x12=x1+geom_text_repel(aes(IV,G, label=(loaicay)))

Qua hình 2 (Figure 2) ta có thể nhận thấy một điều nhiều tên loài cây gần sát nhau, trùng nhau tạo nên một biểu đồ chưa thực sự khoa học, thiếu mỹ quan như bên trên mà mình có đề cập. Để khắc phục điều này, trong phạm vi bài này mình kết hợp thêm layer: geom_text_repel (aes(x, y, label=...)) trong gói ggrepel để tạo ra biểu đồ khoa học hơn, đẹp hơn và có thể tạm gọi là “tương đối hoàn chỉnh”. Cụ thể dưới đây. 

> x1=ggplot(data=xoanmoc11, aes(x=IV, y=G))+ geom_point()+ theme_bw()+ theme_classic()+ xlab("IV, %")+ ylab("G, %")+ geom_rangeframe()+ theme_tufte()+ scale_x_continuous(breaks=extended_range_breaks()(xoanmoc11$IV))+ scale_y_continuous(breaks=extended_range_breaks()(xoanmoc11$G))+ ggtitle("Figure 3")

> x13=x1+geom_text_repel(aes(IV,G, label=(loaicay)))

Qua hình 3 (Figure 3) các bạn có thể nhận thấy các loài cây có chỉ số IV, G gần bằng nhau không chồng lấn lên nhau nữa, mà vẫn biết giá trị IV, G của từng loài. Bạn có thể so sánh giữa hình 2 và hình 3 để thấy sự khác biệt nhé.

Dưới đây mình vẽ thêm một vài hình để các bạn thấy sự khác biệt sau khi khắc phục điểm hạn chế bên trên mà mình có đề cập bằng layer: geom_text_repel() trong gói ggrepel.

> x2=ggplot(data=xoanmoc2, aes(x=IV, y=G))+ geom_point()+ theme_bw()+ theme_classic()+ xlab("IV, %")+ ylab("G, %")+ geom_rangeframe()+ theme_tufte()+ scale_x_continuous(breaks=extended_range_breaks()(xoanmoc2$IV))+ scale_y_continuous(breaks=extended_range_breaks()(xoanmoc2$G))+ ggtitle("Figure 4")+ geom_text(aes(label=loai))

 Và thay layer: geom_text () trong ggplot 2 bằng layer: geom_text_repel() trong ggrepel.

> x22=x2+geom_text_repel(aes(IV,G, label=(loai)))

 

Khi vẽ biểu đồ trên với nhãn sẽ có một trường hợp nữa xuất hiện, đó là một vài loài cây có cùng một giá trị và điều đó sẽ được thể hiện ở hình dưới đây sau khi sử dụng layer: geom_text_repel().

> xts=ggplot(data=xoants1, aes(x=ni, y=Ki))+ geom_point()+ theme_bw()+ theme_classic()+ xlab("Ni")+ ylab("Ki")+ geom_rangeframe()+ theme_tufte()+ scale_x_continuous(breaks=extended_range_breaks()(xoants1$ni))+ scale_y_continuous(breaks=extended_range_breaks()(xoants1$Ki))+ ggtitle("Figure 6")+geom_text(aes(label=loai))

Các bạn sẽ thấy ở hình 6 (Figure 6) có nhiều điểm các loài cây cùng một giá trị, khi thể hiện tên (nhãn) các loài sẽ chồng lên nhau. Và khắc phục điều đó, ta có thể làm như sau:

> xts1=xts+geom_text_repel(aes(label=loai))

Trên đây mình có giới thiệu tới các bạn việc kết hợp 3 gói (ggplot2, ggthemes và ggrepel) khác nhau trong R để vẽ một biểu đồ khoa học, đẹp và tương đối hoàn chỉnh. Các bạn có thể thực hành để thấy sự khác biệt nhé.

Read More